Ağır ceza mahkemesi, yağma , kasten insan öldürme, neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama, taksirle ölüme neden olma, irtikap, zimmet, resmi belgede sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık, hileli iflas, devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun kapsamına giren propaganda yapma suçu ve örgüt üyeliği suçu vb. suçlar ile müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren, yani üst sınırı 10 yıldan fazla olan tüm suçlara ilişkin davalara bakma görevlidir.
Ağır ceza mahkemeleri bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur. Bu mahkeme bir başkan ve iki üye ile toplanır ve karar verir. Duruşmalara heyet ve savcının katılımı zorunludur. (5235 Sayılı Kanun madde 9) 5235 Sayılı Kanun’un 8. maddesine göre, ceza mahkemeleri, ağır ceza mahkemesi, asliye ceza mahkemesi ve özel kanunlarla kurulan diğer ceza mahkemeler şeklinde sınıflandırılmıştır. 12. maddeye göre, özel olarak görevlendirilen suçlar dışında, genel olarak ağır ceza mahkemesi; ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili davalara bakar.
Ağır ceza mahkemesi, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun 12. maddesinde Ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlar belirtilmiştir. 5235 Sayılı Kanunun 12. Maddesinin ağır ceza mahkemesinin görevine girip girmediğini tespit ederken suç vasfı ve ceza miktarı yönünden getirdiği kriterleri bakar. Ağır ceza mahkemesinin görevi kapsamına girdiği açıkça belirtilmeyen suçlara asliye ceza mahkemesi bakmakla görevlidir. Sanık, 18 yaşından küçükse, yargılama görevi çocuk ağır ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.
Ağır Ceza Mahkemesi Nedir?
Ağır ceza mahkemesi, suçun niteliği itibari ile asliye ceza mahkemesinin görev alanına girmeyen suçların ilk derece mahkemesi olarak kovuşturmasının yapıldığı mahkemedir. 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 8. Maddesinde Ağır Ceza Mahkemelerinin nasıl kurulacağı ve devam eden 12.maddesinde de görev alanlarına değinilmiştir.
Ağır ceza mahkemesi, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan yağma, irtikâp, resmî belgede sahtecilik, nitelikli dolandırıcılık, hileli iflas suçları, devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, millî savunmaya, devlet sırlarına karşı suçlar, casusluk suçları, Terörle Mücadele Kanunu’nun kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar ile ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bakmakla görevlidir.
Ağır Ceza Mahkemesi Nasıl Kurulur?
Ağır ceza mahkemesi, ilk derece ceza yargılamasında kanunda öngörülen ceza miktarı bakımından en ağır suçlara bakan mahkemedir. Ağır ceza mahkemesinin görevi, 5235 Sayılı Kanun madde 12’de düzenlenmiştir. Diğer ceza mahkemelerinde olduğu gibi ağır ceza mahkemesi de, Adalet Bakanlığınca kurulmaktadır. Adalet Bakanlığı, ağır ceza mahkemesinin kuruluşunda Hakimler ve Savcılar Kurulu’nu olumlu görüşünü de almaktadır. Bunun yanı sıra mahkemelerin kuruluşunda her il merkezi ile bölgelerin coğrafi durumları ve iş yoğunluğu da göz önünde tutulmaktadır. Ağır Ceza Mahkemesinin kuruluş kanunu 5235 sayılı Bölge Adliye Mahkemelerinin Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’dur. İlgili Kanunun 9. maddesinde Ağır Ceza Mahkemelerinin kuruluşuna ilişkin hususlar tespit edilmiştir.
Ağır ceza mahkemesi, bir başkan ve iki üye ile toplanarak karar verir. Bu mahkemelerde Cumhuriyet savcıları iddia makamı olarak görev almaktadır. İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde ceza mahkemelerinin birden fazla dairesi oluşturulabilmektedir. Bu daireler numaralandırılır. Özel kanunlarda başkaca hüküm bulunmadığı takdirde ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla, gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak daireler arasındaki iş dağılımı, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından belirlenebilmektedir. Daireler, tevzi edilen davalara bakmakla yükümlüdür.
Ağır ceza mahkemesinde savcı olur mu?
Evet, ağır ceza mahkemelerinde iddia makamı olarak Cumhuriyet savcısı bulunmaktadır. Duruşmada mahkeme heyetinin sağında, sanığa göre karşı solda, bulunan kişi Cumhuriyet savcısıdır.
Ağır Ceza Mahkemesinin Görevleri Nelerdir?
Yukarıda da izah edildiği üzere Ağır Mahkemeleri genel mahkeme statüsündedir. Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevlerine ilişkin düzenleme 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 12. Maddesinde yer almaktadır. İlgili madde de yer alan düzenleme şu şekildedir;
“Kanunların ayrıca görevli kıldığı hâller saklı kalmak üzere, Türk Ceza Kanununda yer alan yağma (m. 148), irtikâp (m. 250/1 ve 2), resmî belgede sahtecilik (m. 204/2), nitelikli dolandırıcılık (m. 158), hileli iflâs (m. 161) suçları, Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısmının Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar (318, 319, 324, 325 ve 332 nci maddeler hariç) ve 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar ile ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezalarını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bakmakla ağır ceza mahkemeleri görevlidir. Anayasa Mahkemesi ve Yargıtayın yargılayacağı kişilere ilişkin hükümler, askerî mahkemelerin görevlerine ilişkin hükümler ile çocuklara özgü kovuşturma hükümleri saklıdır.”
Ağır Ceza Mahkemesi Hangi Davalara Bakar?
Ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren işler 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 12. Maddesinde tespit edilmiştir. Ağır Ceza Mahkemesi her yargı bölgesinde yer almaktadır. Ağır ceza mahkemesi genel olarak asliye ceza mahkemelerinin görev alanına girmeyen işlere bakmaktadır.
Ağır ceza mahkemelerinde ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezası gerektiren ve kanunda tek tek sayılan suç tiplere bakar. Ağır cezanın görevli olduğu dava ve işler 5235 sayılı kanunun 12. maddesinde ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda belirtilmiştir.
- 5235 sayılı kanun madde 12 uyarınca Türk Ceza Kanunu’nda yer alan aşağıdaki suçlar
- İrtikap
- Hileli iflas
- Resmî belgede sahtecilik
- Yağma suçu
- Rüşvet suçu
- Zimmet suçu
- Nitelikli dolandırıcılık suçu
- Taksirle öldürme suçu
- Kasten öldürme suçu
- Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama
- Türk Ceza Kanunu’nun 2. Kitabının Dördüncü Kısmının 4, 5, 6 ve 7. Bölümünde belirtilen suçlar (İlgili bölümlerde 318, 319, 324, 325 ve 332. maddelerinin dışında kalan suçlar). Aşağıdaki suçlar örnek olarak verilebilir:
- Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak
- Anayasayı ihlal
- Cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı
- Silah sağlama
- Devletin güvenliğine ilişkin bilgileri temin etme
- Devlet güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma
- Uluslararası casusluk
- Terörle Mücadele Kanunu’nda belirtilen suçlara ilişkin açılmış olan davalar.
- Ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve 10 yıldan çok hapis cezası gerektiren suçlara ilişkin dava ve işler.
Ağır ceza mahkemesinde dava açılabilmesi için öncelikle suç duyurusunda bulunulmalı ve savcılıkta bir soruşturma aşaması yürütülmelidir. Savcılık tarafından yürütülen soruşturma neticesinde kişi hakkında müebbet hapis, müebbet hapis ve on yıldan fazla hapis cezası gerektiren, bir suçtan dolayı iddianame düzenlenmesi durumunda ağır ceza mahkemesi tarafından dosya ele alınacaktır.
Ağır Ceza Mahkemesinde dava açılması için doğrudan talepte bulunulması mümkün değildir. bir başka değişle savcılık makamınca işlenen suçun önce vasfı belirlenecek ardından ise hangi mahkemenin görevli olduğu tespit edilecektir. Ağır Ceza Mahkemesinin görev alanına giren bir suç bakımından iddianamenin Asliye Ceza Mahkemesine gönderilmesi durumunda mahkeme tarafından görevsizlik kararı verilmesi mümkündür.
Ağır Ceza Mahkemesinin Soruşturma Aşamasındaki Görevleri Nelerdir?
Ağır ceza mahkemesinin esas görevleri kovuşturma aşamasında yargılama yapmaktadır. Fakat kanunda sınırlı olarak soruşturma aşamasında da karar verme yetkisi vardır. Ağır ceza mahkemelerisnin soruşturma aşamasındaki görevleri şunlardır:
- Telekomünikasyon yoluyla iletişimin dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi ağır ceza mahkemesi tarafından oy birliğiyle karar verilmesi halinde mümkündür. İtiraz üzerine bu tedbire karar verilebilmesi için de oy birliği aranır. (CMK madde 135-1)
- Ağır ceza mahkemesi tarafından soruşturma aşamasında oy birliği ile gizli soruşturmacı görevlendirilebilir. İtiraz edilmesi üzerine bu soruşturma tedbirine karar verilebilmesi için de oy birliği aranır. (CMK madde 139/1)
- Ağır ceza mahkemesi soruşturma aşamasında sanık veya şüphelinin teknik araçlarla izlenmesine oy birliğiyle karar verebilir. İtiraz edilmesi üzerine bu soruşturma tedbirine karar verilebilmesi için de oy birliği aranır. (CMK madde 140/2)
- Ağır ceza mahkemesi, soruşturma aşamasında taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoymaya oy birliğiyle karar verebilir. İtiraz edilmesi üzerine bu soruşturma tedbirine karar verilebilmesi için de oy birliği aranır. (CMK madde 128/9)
- Ağır ceza mahkemesi, Cumhuriyet savcılıkları arasındaki yetki uyuşmazlıklarını çözer. (CMK madde 161/7)
Ağır Ceza Mahkemesinde Yargılama Süreci, İstinaf ve Temyiz
Ağır ceza mahkemesindeki yargılama süreci iddianamenin kabulü ile başlamaktadır. İddianamenin kabulünden sonra duruşma safhasına geçilir. Dosya kapsamında elde edilmesi gereken bilgi ve belgelerin toplanmasının ardından ise mahkeme savcısı tarafından mütalaa verilir ve ardından ise karar açıklanır. İşbu karara karşı kanun yollarına başvuruda bulunulabilmesi mümkündür.
Ağır Ceza Mahkemesi kararlarına karşı kanun yollarına gidilebilir. Ağır Ceza mahkemesi kararlarına karşı gidilebilecek olağan kanun yolları istinaf ve temyiz kanun yollarıdır. Buna göre istinaf, Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen kararların hem esas vakıa hem de usuli açıdan bir üst mahkeme tarafından yeniden değerlendirilmesini sağlayan kanun yoludur. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen karara kaşı İki hafta içerisinde istinaf kanun yoluna başvurabilmek mümkündür.
Bölge Adliye Mahkemelerinin istinaf başvuruları doğrultusunda vermiş olduğu kararlara karşı temyiz kanun yoluna başvuruda mümkündür. Temyiz kanun yolunda Ağır Ceza Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusu neticesinde Bölge Adliye Mahkemesinin vermiş olduğu kararın hukuki açıdan denetlenmesini sağlayan kanun yoludur. Temyiz Kanun yoluna başvuru süresi de istinaf başvuru süresinde olduğu gibi 2 haftadır.
